لپه یا split pea یکی از انواع حبوبات است که از خانواده عدس و نخود جای دارد. لپه یک گیاه دولپه‌ای است
و ارزش غذایی بالایی دارد. لپه دانه‌‌های جدا شده، پوست کنده و خشک شده حبوبات است
و به سه رنگ لپه زرد، لپه قرمز و لپه سبز دیده می‌شود. لپه سرشار از فیبر، مواد
معدنی و ویتامین‌ها است و به همین دلیل خواص و فواید بسیار فراوانی دارد و از مواد
اصلی در تهیه قیمه است و در غذاهای دیگری مانند دلمه نیز کاربرد دارد.
شیوه ی تهیه لپه از نخود
برای تهیه لپه از نخود، لازم است نخود را برای
آسیاب شدن آماده کرد، به این صورت که ابتدا نخود را ۲۴ ساعت در آب نگهداری می‌کنند
و پس از آن نخود خیسانده شده را، به مدت یک
روز در آفتاب خشک می‌کنند و سپس نخود خشک‌شده را می‌توان با آسیاب سنگی آسیاب کرده
و از آن لپه گرفت.
طبع لپه
متخصصان طب سنتی بر این باورند که لپه زرد طبیعتی
گرم و خشک دارد.
خواص درمانی لپه
لپه برای تنظیم سطح قند خون
لپه با داشتن مقادیر بالایی فیبر می‌تواند به
تنظیم سطح قند خون کمک کند. فیبر محلول موجود در لپه موجب کاهش میزان جذب قند می‌شود
و از این طریق به موجب انتشار تدریجی گلوکز و کاهش سرعت آزاد سازی گلوکز در بدن می‌شود.
در نتیجه لپه می‌تواند مانع از افزایش قند خون در افراد مبتلا به دیابت گردد .
لپه برای کم خونی
لپه منبعی غنی از آهن و فولات است و مصرف آن
موجب افزایش تولید گلبول‌های قرمز خون شده و از این طریق از ابتلا به کم‌خونی جلوگیری
کرده و باعث درمان کم خونی و آنمی می‌شود.
لپه برای پوکی استخوان
لپه با داشتن فسفر و کلسیم می‌تواند یک گزینه
مناسب برای تقویت استخوان‌های بدن بوده و می‌تواتد یک گزینه مناسب برای کاهش خطر
ابتلا به پوکی استخوان باشد.
لپه برای کبد
لپه سرشار از مولیبدن است که به سم زدایی و
پاکسازی کبد از سولفیت‌ها کمک کرده و می‌تواند موجب کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های
کبد شود.
لپه برای سرطان
لپه حاوی استروژن‌های گیاهی مانند ایزوفلاون ها
است که می‌تواند به بهبود هورمون‌های بدن کمک کرده و خطر ابتلا به سرطان‌های خاصی از جمله سرطان سینه و
سرطان پروستات را کاهش دهد. همچنین لپه حاوی مقادیر بالایی از کومسترول است که می‌تواند
موجب کاهش خطر ابتلا به تومور گردد .
لپه برای فشار خون
وجود مقادیر بالایی از پتاسیم در لپه آن را به یک
گزینه درمانی مناسب برای کاهش فشار خون تبدیل کرده است.
لپه برای سلامت قلب
لپه با دارا بودن فیبر، موجب کاهش کلسترول بد
خون شده و به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی کمک می‌کند. همچنین پتاسیم
موجود در لپه فشار خون را کنترل می‌نماید و احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را
کاهش می‌دهد.
لپه برای کاهش کلسترول بد
فیبر‌های محلول موجود در لپه موجب کاهش سطح
کلسترول بد خون می‌شود. در اصل لپه کلسترول موجود در صفرا را در روده جذب کرده و
از بدن دفع می نماید .
لپه برای معده و دستگاه گوارش
لپه با وجود فیبر موجود در خود می‌تواند موجب
بهبود هضم غذا شده و درد معده را کاهش می‌دهد. مصرف لپه می‌تواند از ابتلا به بیماری‌های
گوارشی از جمله سندرم روده تحریک پذیر و دیورتیکولوز جلوگیری نماید .
لپه برای درمان یبوست و اسهال
فیبر موجود در لپه به افزایش و بهبود حرکات روده
کمک کرده و از این طریق در پیشگیری و درمان یبوست و اسهال موثر و مفید است.
لپه برای مو
لپه حاوی مقادیر بالایی از پروتئین، منگنز و روی
است و موجب تقویت فولیکول‌های مو شده و از ریزش مو‌ها جلوگیری می‌نماید. همچنین
لپه با داشتن ویتامین A و روی، موجب کاهش التهاب پوست سر شده و یک گزینه
درمانی مفید برای درمان شوره سر می باشد .
لپه برای پوست
یکی از خواص لپه این است که موجب پاک سازی پوست
صورت شده و در روشن‌تر شدن و سفید‌تر شدن پوست صورت نقش موثری دارد. لپه با داشتن فولات،
روی و ویتامین‌ها مانند ضد آفتاب طبیعی
عمل کرده و پوست را در برابر آسیب اشعه ماورا بنفش خورشید محافظت کرده و خطر آفتاب
سوختگی را کاهش می‌دهد.
لپه برای درمان بی خوابی
لپه به دلیل داشتن مقادیر بالایی از آمینو اسید
تریپتوفان موجب افزایش ترشح سروتونین در خون شده و از این طریق به بهبود خلق و خو
و برای درمان بی‌خوابی شبانه کمک می‌نماید .
لپه برای زنان باردار و جنین
وجود مقادیر بالای ویتامین B و فولات موجب کاهش خطر ابتلا به نقص لوله‌های عصبی جنین در دوران بارداری می‌شود
و مانع زایمان زودرس شده و برای سلامت خانم‌های باردار مفید است. لپه با داشتن
فولات به افزایش تولید گلبول های قرمز خون کمک کرده و در نتیجه به درمان کم خونی
در دوران بارداری کمک می نماید .
لپه برای نوزادان و کودکان
لپه حاوی مقادیر بالایی از فولات، آهن، روی،
پروتئین، منگنز و کلسیم است که به بهبود رشد نوزادان و کودکان کمک می‌کند. از دیگر
فواید لپه برای بدن نوزاد و کودک این است که لپه با داشتن ویتامین A و ویتامین C به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. لپه همچنین
به کمک آهن و فولات موجود در خود به درمان کم خونی کمک می‌کند. کلسیم و ویتامین K موجود در لپه به بهبود رشد و تقویت استخوان‌ها در نوزادان و
کودکان کمک می‌نماید .
لپه برای لاغری
لپه با داشتن فیبر و پروتئین به کاهش وزن و لاغری
کمک می‌کند. فیبر موجود در لپه موجب کاهش اشتها و احساس سیری شده و از پرخوری جلوگیری
کرده و مانع افزایش وزن می‌شود.
نکات تکمیلی برای لپه
انواع لپه
انواع لپه
در دو نوع دسته بندی قرار دارد :
نوع اول :
نوع اول دسته بندی بر اساس وارداتی بودن
آنها و یا تولید داخلی بودن آنها می باشد.
در دسته
بندی اول ما پیرامون انواع لپه های وارداتی و لپه های تولید داخلی می پردازیم.
لپه های
تولید داخلی را می توانیم به چند دسته، لپه ایرانی یا لپه آذرشهر که به لپه تبریزی
معروف هست تقسیم بندی کنیم.
لپه تولید
شده از نخودی است که کشاورزان ایرانی در مناطق مختلف کشت می نمایند. سپس در این
کارخانه ها به لپه تولید می شوند.
در بین
لپه های وارداتی هم از کشور های روسیه ، کانادا و اکراین لپه هایی هستند که به
عنوان لپه های وارداتی در بازار ایران عرضه می شوند..
نوع دوم :
و دسته دوم بر اساس اندازه و سایز
دانه های لپه است که شامل لپه های ریز ، متوسط و درشت
می شود .
لپه
استرالیا بیشترین سهم را به خودش اختصاص داده است. هر چند می شود از نخود کشورهایی
مثل تانزالیا یا حتی اتیوپی لپه های متوسط یا حتی درشتی را تولید کنیم.
در دسته
دوم لپه هایی مثل کانادا ، روس و اکراین قرار گرفتند به نسبت کیفیت بسیار پایین تر
از لپه ایرانی دارند.
این نوع
لپه برای تهیه فلافل یا غذاهایی مثل کوفته مورد استفاده قرار می گیرند و به دلیل کیفیت
پایینشان مصرف کمی نسبت به دیگر لپه ایرانی دارند.
چگونگی
تشخیص کیفیت لپه بر اساس ظاهر:
لپه از
روی رنگ و سایز و شکسته یا سالم بودن دانه ها (میزان ضایعات ) درجه بندی می شود .
یکدست ،
دارای سایز مناسب و خوشرنگ بودن محصول نشان دهنده کیفیت آن است
شامی لپه
مواد لازم:
گوشت چرخ کرده
1 عدد سیب زمینی
1 عدد پیاز
1 پیمانه لپه
2 عدد تخم مرغ
نمک،زردچوبه ،دارچین
،پودر سیر، سماق به مقدار لازم
طرز تهیه:
لپه رو از شب قبل خیس کنید و چند بار آبش رو عوض کنید. بریزید
داخل آبکش تا کاملا آبش خشک بشه. بعد داخل مولینکس بریزید تا خوب ریز بشوند. می توانید
سیب زمینی و پیاز رو هم داخل مولینکس ریز کنید یا اینکه رنده ریز کنید و آبش رو بگیرید.
مواد رو داخل ظرفی بریزید و تخم مرغ ها و ادویه ها رو اضافه
کنید و خوب ورز بدهید. اگه زمان داشتید بگذارید داخل یخچال تا کمی منسجم بشه در غیر
این صورت داخل روغن سرخ کنید.
برای دورچین غذاتون می توانید از سیب زمینی سرخ شده یا گوجه
استفاده کنید و با نان یا برنج میل بفرمایید. نوش جان
عوارض لپه
لپه زرد در کنار خواص و فواید فراوانی که دارد
ممکن است عوارضی نیز داشته باشد. لپه نیز مانند سایر حبوبات نفاخ است و به همین دلیل
بهتر است از چند ساعت پیش از مصرف لپه را در آب خیس کنید تا نفخ آن گرفته شود.
افرادی که به لپه حساسیت دارند و افراد مبتلا به بیماری آسم باید از مصرف لپه زرد
پرهیز کنند. از زیاده روی در مصرف لپه باید خودداری کرد؛ زیرا لپه نفاخ است و ممکن
است موجب بروز عوارضی مانند نفخ، احتباس گاز در روده‌ها و دل درد شود. همچنین
افراد مبتلا به نقرس نیز باید از مصرف لپه زرد خودداری کنند زیرا لپه موجب افزایش
اسید اوریک در خون شده و علائم بیماری نقرس را تشدید می‌کند. لپه حاوی پتاسیم است
و پتاسیم ممکن است با برخی از داروهای کاهش دهنده فشار خون تداخل دارویی ایجاد می‌کند
و می‌تواند موجب تشدید علائم بیماری‌های کلیوی شود.
